For åtte år sidan pakka eg jenterommet ned i to koffertar og flytta til Bergen. Norge sin andre største by skulle invaderast av nok ein enkel og stillfarande sogning – isolert mellom høge fjell og lange fjordar. I løpet av mine 19 fyrste år på planeten hadde eg aldri opplevd å ikkje bli forstått. Dette skulle kjapt endre seg då eg flytta utanfor fylkesgrensa.
Eg fekk meg tidleg deltidsjobb på ein matvarebutikk, ved sida av studia. Ein av dei fyrste dagane i jobben sat eg i kassen. «Hei», sa eg medan eg slo inn brusen som låg på bandet. «Da bli seukjan krone», sa eg og smilte. Blikket kunden sende meg i retur, kjem eg ikkje til å gløyme. Han forstod meg ikkje. «Det blir sytten kroner», la eg fort til. Han betalte, og forsvann.
Nokre veker seinare var det ein annan kunde som lurte på kvar kjøtdeigen var. Eg peika og forklara, og viste veg mellom reolane. Kjøtdeigen vart lokalisert, ho sa takk og følgde opp med: «Er du frå Island»? Då var det min tur å sende blikk. «Eg er frå Norge», sa eg og snudde ryggen til.
Litt etter litt forsvann dei karakteristiske lydane i sognedialekten min. Eg seier ikkje lenger seukjan, akjan og nikjan, pao, stao og gao. Eg seier no sytten, atten og nitten, på, stå og gå. Talespråket mitt er blitt normert. Enkelt og greitt for å bli forstått og sleppe å forklare kva eg seier.
Etter at eg flytta tilbake til trivselsfylket, er eg blitt meir bevisst på mangelen av desse lydane. Eg er lei meg for at ao-ane ikkje lenger ligg naturleg på tunga, slik som dei ein gong gjorde. I Bergen handla det om å bli forstått, men no kjenner eg på at ein viktig del av identiteten min er vekke. Å vera stolt av dialekten sin er jo så viktig!
Eg har bestemt meg for å ta tak. Eg startar i det små og har lova meg sjølv at alle meldingar og kommunikasjon i sosiale medium skal gå på ekte sognamaol. Deretter skal det trappast opp, og eg håpar lydane eg er så glad i, dukkar opp att i talespråket mitt etter kvart. Så får det berre vera at enkelte ikkje fustaor.
Av Marte Husabø